Goede …... en kwade buren

In sommige boeken over de herkomst en betekenis van familienamen wordt voor de herkomst van de naam Goedegebuure verwezen naar België, Vlaanderen om precies te zijn. Dat lijkt ook wel juist te zijn aangezien hier reeds in de vroege Middeleeuwen (zie hierna) die naam aangetroffen werd en wij in de Nederlanden voorlopig niet verder terug kunnen dan begin 1600.

Over de betekenis van de naam wordt echter verschillend gedacht: er zijn schrijvers die de betekenis zoeken in het zijn van een goede buur van iemand en verwijzen daarbij naar een streek in Zuid-West Vlaanderen en naar Noord-Frankrijk waar heden ten dage nog Goeghebeur's en Quaghebeur's in elkaars buurt wonen. Opvallend is dat deze niet door elkaar heen wonen, maar in "eigen" gebieden welke door een neutrale zone van elkaar gescheiden zijn. De ene groep families zouden dan de goede buren en de andere de kwade buren zijn als we die schrijvers moeten geloven. Zij melden dan ook nog dat in het Franse taalgebied deze namen als Bonvoisin en Malvoisin aangetroffen worden.

Andere schrijvers daarentegen verklaren de naam als afkomstig van een waardeoordeel over een stuk land. Een stuk land werd vroeger ook wel gebuur genoemd, waardoor een goed stuk gebuur dus gebruikt werd als aanduiding voor een stuk land van goede kwaliteit. Een kwaad gebuur derhalve als aanduiding voor een stuk land van slechte kwaliteit. In de omgeving van de stad Gent in Vlaanderen is er een polder met de naam Goetgebeur-polder. Deze verklaring van de betekenis van de naam lijkt beter dan de verklaring die is gebaseerd op het buurmanschap, temeer daar is gebleken dat een soortgelijke naam in andere taalgebieden, zoals het Engelse en het Duitse niet aangetroffen wordt. Dat is vreemd omdat goed en slecht buurmanschap toch ook in die taalgebieden een eigenschap is die aan mensen wordt toegekend. Dus zouden er ook daar namen als Goodneighbour's en Badneighbour's (Engeland) en Gutnachbaren en Schlechtnachbaren (Duitsland) aangetroffen moeten worden. Dit schijnt echter in het geheel niet het geval te zijn.

N.B.: In het Rijksarchief te Middelburg hangt een bord waarop alle "Aensienlijcke en edele geslachten van Zeeland" middels familiewapens uitgebeeld zijn. Daarop wordt ook het geslacht Goetgebuur genoemd. In de befaamde "Kroniek van Smallegange" over de geschiedenis van Zeeland (plusminus 1670) wordt van het geslacht Goetgebuur gezegd dat zij uit Vlaanderen afkomstig zijn. Via het al eerder genoemde Goetgebuur-krantje is ons bekend dat het in Middelburg vermelde wapen overeen komt met een van de in totaal 4 verschillende wapens die in België aangetroffen zijn. Dat ene wapen werd voornamelijk rondom Gent aangetroffen, hetgeen niet zo verwonderlijk is omdat vele Vlamingen bij de val van Antwerpen in de 80-jarige oorlog naar de Noordelijke Nederlanden getrokken zijn. Voor degenen onder u die denken dat zij dus afstammen van een adellijk geslacht met heel verre edele voorouders in Vlaanderen, moeten wij er toch op wijzen dat reeds rond 1700 in de kerkelijke archieven vermeld werd dat een Goedegebuure werkzaam was als landarbeider hetgeen niet bepaald wijst in de richting van afstammelingen van een adellijk geslacht. Overigens was de oudst bekende stamvader die in Vlaanderen is "gevonden" een kruisvaarder die in 1180 naar het huidige Midden-Oosten was getrokken in de strijd tegen de Islam en nog op 89-jarige leeftijd voor de 11e keer in het huwelijk is getreden, te Ieper!

Met dank aan: medewerkers Rijksarchief te Middelburg -medewerkers Streekarchief Tholen te St.Maartensdijk

Joop en Ad Goedegebuure